O σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ τύπου 2) αποτελεί αίτιο υπεργλυκαιμίας στο 80% περίπου των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη. Oφείλεται σε συνδυασμένη διαταραχή, η οποία περιλαμβάνει τόσο την ελλιπή έκκριση της ινσουλίνης από τα β-κύτταρα του παγκρέατος, όσο και την αυξημένη αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης. Συμπεριλαμβάνεται στους κύριους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων, ενώ παράλληλα προκαλεί και μικροαγγειακές επιπλοκές (αμφιβληστροειδοπάθεια, νευροπάθεια, νεφροπάθεια). Τα υγιειονοδιαιτητικά μέτρα αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για την αντιμετώπιση του ΣΔ τύπου 2. Δίαιτα και άσκηση βοηθούν στην επίτευξη του γλυκαιμικού ελέγχου, ενώ παράλληλα ασκούν περαιτέρω ευνοϊκή επίδραση στη μείωση των επιπλοκών. Τόσο η αερόβια άσκηση, όσο και η άσκηση αντίστασης βελτιώνουν τη δράση της ινσουλίνης και μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων της γλυκόζης, των λιπιδίων και της αρτηριακής πίεσης. Παράλληλα ελαττώνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και τη θνητότητα, ενώ βελτιώνουν και την ποιότητα ζωής. Σημαντικό είναι η άσκηση να
πραγματοποιείται τακτικά, έτσι ώστε τα οφέλη της να είναι διαρκή. Τα περισσότερα άτομα με ΣΔ τύπου 2 μπορούν να ασκούνται με ασφάλεια λαμβάνοντας βέβαια τις απαραίτητες προφυλάξεις, όπου αυτές απαιτούνται. Η συμμετοχή στην άσκηση είναι θεμελιώδους σημασίας για τη βελτίωση της υγείας των ασθενών με ΣΔ τύπου 2.
Χρόνια επίδραση της άσκησης σε ασθενείς
Με ΣΔ τύπου 2 τόσο η αεροβική όσο και οι ασκήσεις αντίστασης βελτιώνουν τα επίπεδα γλυκόζης, τη δράση της Ινσουλίνης και την οξείδωση των λιπών. Επιπλέον οι ασκήσεις αντίστασης αυξάνουν τη μάζα των σκελετικών μυών. Στα λιπίδια μπορεί να προκαλέσει μικρή μείωση στην LDL, χωρίς να μεταβάλλει τη HDL και τα τριγλυκερίδια. Όταν η άσκηση συνδυάζεται με μείωση του σωματικού βάρους η επίδραση στα λιπίδια είναι ευνοϊκότερη. Η αεροβική άσκηση μπορεί να μειώσει λίγο τη συστολική αρτηριακή πίεση, χωρίς μεταβολή της διαστολικής. Επίσης μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους. Ωστόσο για να χρησιμοποιηθεί ως επιπρόσθετο μέτρο για την απώλεια σωματικού βάρους, η άσκηση θα πρέπει να είναι καθημερινή και να διαρκεί τουλάχιστον 60 min. Σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 2, η άσκηση υπό επίβλεψη έχει καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με τη μη οργανωμένη άσκηση. Μελέτες παρατήρησης έχουν δείξει ότι σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακού θανάτου και θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, ενώ παράλληλα σε διαβητικούς μειώνει τα συμπτώματα της κατάθλιψης και βελτιώνει την ποιότητα της ζωής.
Άσκηση και πρόληψη του ΣΔ τύπου 2
Η συμμετοχή σε τακτική αεροβική άσκηση μπορεί να αποτρέψει ή να καθυστερήσει την εμφάνιση του ΣΔ τύπου 2. Η επίδραση των ασκήσεων αντίστασης δεν έχει μελετηθεί. Έτσι συστήνεται για τουλάχιστον 2,5 ώρες / εβδομάδα μέτρια (π.χ. γρήγορο περπάτημα) έως έντονη αεροβική άσκηση σε ενήλικες υψηλού κινδύνου για εμφάνιση ΣΔ τύπου 2.
Άσκηση πασχόντων από ΣΔ τύπου 2
Μόλις 39% των ενηλίκων με διαβήτη είναι σωματικά δραστήριοι σε σύγκριση με 58% των μη διαβητικών ενηλίκων. Ωστόσο, για τους περισσότερους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, άσκηση συνιστάται για την αντιμετώπιση του διαβήτη και μπορεί να γίνεται με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.
Αερόβια άσκηση
Η αερόβια άσκηση θα πρέπει να γίνεται τουλάχιστον 3 μέρες την εβδομάδα με μεσοδιάστημα αποχής όχι πάνω από 2 διαδοχικές ημέρες, λόγω της παροδικής ευεργετικής επίδρασης της άσκησης στη δράση της ινσουλίνης. Η ένταση της αεροβικής άσκησης θα πρέπει να είναι τουλάχιστον μέτριας έντασης που αντιστοιχεί στο 40-60% Επιπλέον οφέλη μπορεί να αποκομισθούν από πιο έντονη άσκηση ( > 60%VO2max). Έχει φανεί ότι η βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου και πιθανώς και τα καρδιαγγειακά οφέλη επηρεάζονται σε μεγαλύτερο βαθμό από την ένταση της άσκησης σε σχέση με τη διάρκεια της.
Η διάρκεια της αερόβιας άσκησης σε άτομα με ΣΔ τύπου 2 πρέπει να πραγματοποιούν άσκηση μέτριας η μεγαλύτερης έντασης τουλάχιστον για 150λεπτα την εβδομάδα. Η διάρκεια αερόβιας δραστηριότητας κάθε φορά πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 10 λεπτά.
Ασκήσεις με αντιστάσεις
Οι ασκήσεις με αντιστάσεις πρέπει να πραγματοποιούνται τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα σε μη συνεχόμενες ημέρες, ιδανικό όμως είναι να γίνονται 3 φορές την εβδομάδα ως μέρος της άσκησης που θα περιλαμβάνει και προγράμματα αερόβιας άσκησης.
Η ένταση σε προγράμματα αντίστασης πρέπει να είναι μέτρια ή έντονη για μεγαλύτερη αύξηση της δύναμης και της ενέργειας της ινσουλίνης.
Κάθε προπόνηση πρέπει να περιλαμβάνει 5-10 ασκήσεις που να αφορούν τις μεγάλες μυϊκές ομάδες και οι οποίες πρέπει να επαναλαμβάνονται 10-15 φορές μέχρι να επέλθει η κοπωσ
Συνδυασμός αερόβιας άσκησης και ασκήσεων αντίστασης
O συνδυασμός αερόβιας άσκησης και ασκήσεων αντίστασης προσφέρει μεγαλύτερο όφελος στον γλυκαιμικό έλεγχο από ό,τι η κάθε άσκηση ξεχωριστά, για αυτό και συστήνεται. Επίσης η θερμιδική δαπάνη είναι μεγαλύτερη με συνδυασμένη άσκηση.
Συμπεράσματα
Η άσκηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη μείωση της ινσουλινοαντίστασης και στην πρόληψη. Τόσο η αερόβια άσκηση όσο και η άσκηση αντίστασης βελτιώνουν τη δράση της ινσουλίνης και μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων της γλυκόζης, των λιπιδίων και της αρτηριακής πίεσης. Παράλληλα ελαττώνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και τη θνητότητα, ενώ βελτιώνουν και την ποιότητα ζωής. Σημαντικό είναι η ασκηση να πραγματοποιείται τακτικά, έτσι ώστε τα οφέλη της να διατηρούνται. Τα περισσότερα άτομα με ΣΔ τύπου 2 μπορούν να ασκούνται με ασφάλεια λαμβάνοντας βέβαια τις απαραίτητες προφυλάξεις, όπου αυτές απαιτούνται. Η συμμετοχή στην άσκηση είναι θεμελιώδους σημασίας για τη διατήρηση και την προστασία της υγείας των διαβητικών ασθενών.
Exercise for all
For the love of exercise!